ADHD lub zespół zaburzeń uwagi. Objawy, mity i suplementy, które mogą pomóc.

To może być coś, co zdarzyło się wam pewnie nie raz. Staracie się skupić na pracy, czytaniu lub czyimś monologu, ale myśli biegną w całkiem innym kierunku z zawrotną prędkością. Najchętniej ucieklibyście i "oczyścili" swe myśli. Teraz wyobraźcie sobie, że są ludzie, którzy odczuwają takie impulsy przez większość dnia. Rozproszenie, nieposkromiona energia lub wtrącanie się do rozmowy. To tylko część tego, z czym muszą zmagać się niektóre dzieci i wielu dorosłych. Obecnie wielu dorosłych zostaje zdiagnozowanych z ADHD dopiero po ukończeniu 40 roku życia. W tym artykule omówimy, czym właściwie jest ADHD, przyjrzymy się kilku mitom, które to zaburzenie otaczają, i na koniec przedstawimy suplementy diety, które mogą łagodzić objawy ADHD.

Czym jest ADHD i jak się objawia?

ADHD jest klasyfikowane jako zaburzenie uwagi, które według badań ma głównie podłoże genetyczne, ale nie można wykluczyć innych czynników wyzwalających. Prawdopodobnie jest spowodowane genem, który bierze udział w produkcji dopaminy, substancji chemicznej regulującej zdolność koncentracji.

ADHD to stan neurologiczny z trzema różnymi podtypami - nieuwagą, nadmierną aktywnością (impulsywnością) lub tzw. typem mieszanym. Zazwyczaj diagnoza następuje po testach, ocenie objawów, wywiadach, dokładnym badaniu przeszłości i dłuższym obserwowaniu. Podobnie jak w przypadku wszystkich ludzi, istnieje wiele różnic między osobami z zaburzeniem uwagi, a każde dziecko jest inne. Dlatego nie ma jednego wzorca postępowania, który można by stosować wobec wszystkich osób z tym zaburzeniem.

Najczęstsze objawy u osób z ADHD

• Krótka zdolność koncentracji.
• Hiperaktywność, która może być fizyczna, werbalna lub emocjonalna.
• Niezrównoważenie. Dzieci często odczuwają potrzebę poruszania się, nawet gdy siedzą.
• Trudności z postrzeganiem czasu.
• Problemy z określeniem priorytetów.
• Częste zmiany nastroju.
• Rozproszenie.
• Wtrącanie się do rozmowy.
• Słabe kontrolowanie emocji.
• Łatwe rozpraszanie się przez bodźce z otoczenia.
• Bardzo silna potrzeba zrobienia czegoś, co intelektualnie zdają sobie sprawę, że jest niewłaściwe.

Mit nr 1: Dzieci z ADHD to tylko źle wychowane dzieci

Choć wychowywanie dzieci z ADHD jest bardziej skomplikowane i wymaga uwagi wielu szczegółów i przestrzegania zasad,  same objawy ADHD nie mają związków z tym, czy rodzice są wystarczająco surowi. Często jest wręcz przeciwnie. Rodzice dzieci z zaburzeniem uwagi muszą codziennie okazywać dużą dawkę cierpliwości, ponieważ to właśnie cierpliwość jest jedną z niewielu rzeczy, które te dzieci docenią. Dla rodziców jest to główna wskazówka, którą znajdą w wielu zaleceniach. Niemniej jednak ten kamień milowy wydaje się na początku zbyt odległy. Cierpliwość, którą rodzice muszą okazywać wobec dzieci z zaburzeniem uwagi, może wydawać się wyzwaniem nawet dla mistrzów zenu. Zamiast tego rodzice są ludźmi, którzy mogą doświadczać uczucia bezradności i porażki. Jednym z objawów u dzieci jest bowiem gorsza kontrola emocji, więc surowsze podejście tylko to pogarsza. Bez efektu.

Mit nr 2: ADHD dotyka tylko dzieci

Zaburzenie uwagi nie jest wynalazkiem współczesności. Istniało w czasach naszych rodziców, ale dzieci, które w przeszłości po prostu "nie słuchały" lub upominały się o swoje, były karane w sposób, który pozornie pomagał. Celowo mówię "pozornie", ponieważ obecnie gabinety psychologiczne są pełne osób w okolicach 50 roku życia, u których w tym wieku diagnozuje się zaburzenie uwagi i różne dysfunkcje. Objawy są dość podobne do tych u dzieci. Rozproszenie, nadmierna energia, którą osoba musi wykorzystać, i mnóstwo słów, którymi dana osoba może was po prostu przytłoczyć.

Mit nr 3: Osoby z ADHD mają trudności w uczeniu się

Warto wiedzieć, że zaburzenie uwagi nie ma żadnego związku z IQ. Dość często osoby te są ponadprzeciętnie inteligentne i potrafią doskonale łączyć fakty. Może to właśnie dlatego niektóre zadania i wymagania wydają im się tak bezsensowne, że zwyczajnie nie chcą ich wykonywać, zwłaszcza w przypadku dzieci.

Mit nr 4: Cukier i bicz? Nie! Akceptacja, empatia i dotrzymywanie reguł

Każdy rodzic dziecka cierpiącego na zaburzenia koncentracji uwagi słyszał w pewnym momencie swojego życia, że powinien być bardziej surowy wobec swojego dziecka. I wielu z nich powiedziałoby z perspektywy czasu, że nigdy więcej nie spróbowaliby takiego podejścia. Należy zdawać sobie sprawę, że osoby z zaburzeniem uwagi nie mają możliwości świadomego wyboru, co robią. Działają w bardzo krótkoterminowy i kompulsywny sposób. Często ich umysł jest dosłownie kontrolowany. Zamiast trzymać nad nimi bat w postaci kar, dużo lepsze wyniki przynosi konsekwencja, ale z dużą dawką miłości, empatii i uwagi. Należy pamiętać, że zanim życie tych dzieci przekształci się w dorosłość, spotkają wielu ludzi, którzy ukażą im ich "inność". W domu potrzebują akceptacji.

Suplementy diety (nie tylko) dla dzieci z zaburzeniem uwagi

1.) Kwasy tłuszczowe omega-3

Najprawdopodobniej spośród wszystkich suplementów diety dla ADHD dominują kwasy tłuszczowe omega-3. To dosłownie pokarm dla twojego mózgu, więc nie jest to żadnym zaskoczeniem, że badania wykazały poprawę u osób z zaburzeniem uwagi.^1,2  Każda komórka w naszym ciele (w tym nasz mózg) składa się z tłuszczów (aż do 60%). Badania wykazały, że u dzieci z ADHD, których poziom omega-3 jest niski, suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3 jest równie skuteczna co leki stymulujące stosowane w celu poprawy uwagi. I to bez ewentualnych skutków ubocznych, jakie mogą mieć niektóre leki. Olej z wątroby dorsza może być pomocny, ponieważ organizm doskonale go wykorzystuje i jest mniej podatny na utlenianie się.

2.) Magnez

Magnez to niezwykły minerał o wyraźnym działaniu uspokajającym. Objawy niedoboru magnezu obejmują drażliwość, niepokój, a także bóle mięśni i zmęczenie. Suplementacja magnezu może zmniejszyć niepokój i drażliwość, pomaga rozluźnić mięśnie i wspiera ich regenerację. Dzieciom z ADHD może pomóc w wykonywaniu ich codziennych obowiązków. W rezultacie to przede wszystkim magnez może pomóc uspokoić zarówno ciało, jak i umysł nie tylko dzieci, ale także was. W badaniu opublikowanym w 2020 roku w międzynarodowym czasopiśmie Journal of Preventive Medicine stwierdzono, że stosowanie magnezu pomaga poprawić problemy behawioralne u dzieci z ADHD, jeśli jest również przyjmowany w połączeniu z witaminą D.³

3.) Witamina D

Witaminę D kojarzymy przede wszystkim jako jedną z głównych witamin, które przyczyniają się do naszej silnej odporności. Niemniej jednak u dzieci z ADHD witamina D okazała się skutecznym pomocnikiem. Badania wykazały, że zwiększone spożycie witaminy D może poprawić funkcje poznawcze.⁴ Warto jednak skonsultować się z lekarzem w sprawie codziennej dawki, ponieważ zależy to od wieku - czy to dorosły, dziecko czy nastolatek.

4.) Bacopa monnieri, czyli Brahmi

Ayurwedyjscy uzdrowiciele stosowali Bacopę jako nootropikum znacznie wcześniej, zanim ten termin w ogóle istniał. Bacopa poprawia wydajność umysłową, ponieważ oddziałuje na dopaminę i serotonin. Neuroprzekaźniki, które pomagają komórkom mózgowym wysyłać i odbierać wiadomości.^5,6,7 Stwierdzono, że standaryzowany ekstrakt z Bacopy jest skuteczny w łagodzeniu objawów zaburzenia uwagi.⁸

5.) Miłorząb japoński (Ginkgo biloba)

Miłorząb japoński jest jednym z najstarszych drzew, a nie jest tajemnicą, że wyróżnia się wśród roślin swoim wpływem na ludzki mózg. Chlubi się właściwościami przeciwzapalnymi, wspomaga koncentrację, poprawia pamięć, a jego działanie zostało udokumentowane w kilku badaniach. Przede wszystkim jest to roślina, która korzystnie wpływa na osoby z ADHD. W badaniu z 2014 roku dzieci z ADHD odnotowały znaczną poprawę objawów. Przyjmowały 240 miligramów ekstraktu z miłorzębu japońskiego codziennie przez trzy do pięciu tygodni.⁹

Wskazówki na zakończenie:

• Daj dzieciom wystarczająco dużo czasu na ich własne zainteresowania. Nie przeciążaj ich obowiązkami lub zainteresowaniami, których nie lubią.
• Jeśli chcesz spróbować czegoś naturalnego dla swoich dzieci, wypróbuj syrop małpy. Zawiera tylko wyciągi z ziół i grzybów witalnych, które pomogą w uspokojeniu.
• Poświęć im godzinę dziennie swojej uwagi. Lepiej zaakceptują swoją "inność", ponieważ nie będą mieli poczucia, że są kłopotem nawet dla swoich rodziców.
• Znajdź zainteresowanie, które ich zainteresuje. W wolnym czasie skieruj ich aktywności na to, co ich fascynuje. Obowiązków mają podczas dnia wystarczająco.
• Nie obwiniaj się za własne niepowodzenia. Dzieci z ADHD nie noszą w sobie zbędnego rozgoryczenia wobec ciebie. Wierz, że dzieci z ADHD mają o wiele większe zrozumienie dla takich sytuacji niż ktokolwiek inny.
• Obudź w sobie motywatora, ale również odpoczywaj! Rodzice dzieci z ADHD nie są tylko kierowcami, kucharzami, nauczycielami, ale z dnia na dzień stają się również trenerami mentalnymi, którzy zawsze muszą mieć wystarczającą energię, aby motywować swoje dzieci do codziennych obowiązków. Aby poradzić sobie z tą skomplikowaną rolą, potrzebujesz odpoczynku. Skup się na śnie i stopniowym redukowaniu stresu. W ten sposób możesz skutecznie radzić sobie ze swoją rolą na dłuższą metę.

• Należy zaznaczyć, że wspomniane suplementy powinny być skonsultowane z lekarzem. Niektóre zioła mogą mieć przeciwwskazania do leków, dlatego konsultacja jest konieczna.

Veronika Halusková

1. CHANG, Jane Pei-Chen, Kuan-Pin SU, Valeria MONDELLI, Senthil Kumaran SATYANARAYANAN, Hui-Ting YANG, Yi-Ju CHIANG, Hui-Ting CHEN a Carmine M. PARIANTE. High-dose eicosapentaenoic acid (EPA) improves attention and vigilance in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and low endogenous EPA levels. 2019.

2. DERBYSHIRE, E. Do Omega-3/6 Fatty Acids Have a Therapeutic Role in Children and Young People with ADHD? 2017.

3. HEMAMY, Mostafa, Motahar Heidari BENI, Gholamreza ASKARI, Mojgan KARAHMADI a Mohammadreza MARACY. Effect of Vitamin D and Magnesium Supplementation on Behavior Problems in Children with Attention-Deficit Hyperactivity Disorder. 2020.

4. ELSHORBAGY, Hatem Hamed, Naglaa Fathy BARSEEM, Waleed Elsayed ABDELGHANI, Hany Abdelaziz Ibrahim SULIMAN, Ashraf Hamed AL-SHOKARY, Sameh Elsayed ABDULSAMEA a Dalia Mohamed Abd El-Hassib NOUR EL DIN. Impact of Vitamin D Supplementation on Attention-Deficit Hyperactivity Disorder in Children. 2018.

5. BENSON, Sarah, Luke A DOWNEY, Con STOUGH, Mark WETHERELL, Andrea ZANGARA a Andrew SCHOLEY. An acute, double-blind, placebo-controlled cross-over study of 320 mg and 640 mg doses of Bacopa monnieri (CDRI 08) on multitasking stress reactivity and mood. 2013.

6. PETH-NUI, Tatimah, Jintanaporn WATTANATHORN, Supaporn MUCHIMAPURA, Terdthai TONG-UN, Nawanant PIYAVHATKUL, Poonsri RANGSEEKAJEE, Kornkanok INGKANINAN a Sakchai VITTAYA-AREEKUL. Effects of 12-Week Bacopa monnieri Consumption on Attention, Cognitive Processing, Working Memory, and Functions of Both Cholinergic and Monoaminergic Systems in Healthy Elderly Volunteers. 2012.

7. CALABRESE, Carlo, William L. GREGORY, Michael LEO, Dale KRAEMER, Kerry BONE a Barry OKEN. Effects of a Standardized Bacopa monnieri Extract on Cognitive Performance, Anxiety, and Depression in the Elderly: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial. 2008.

8. DAVE, Usha Pinakin, Sunila Rajeev DINGANKAR, Vinod Swaroop SAXENA, Joshua Allan JOSEPH, Bharathi BETHAPUDI, Amit AGARWAL a Venkateshwarlu KUDGANTI. An open-label study to elucidate the effects of standardized Bacopa monnieri extract in the management of symptoms of attention-deficit hyperactivity disorder in children. 2014.

9. SANDERSLEBEN, Henrik Uebel-von, Aribert ROTHENBERGER, Bjorn ALBRECHT, L Geza ROTHENBERGER, Stephan KLEMENT a Nathalie BOCK. Ginkgo biloba extract EGb 761® in children with ADHD. 2014.