Imbir: Naturalny bodziec dla ciała, gdy temperatury spadają

Z nadejściem chłodniejszego okresu wiele osób doceni posiadanie imbiru zawsze pod ręką – czy to jako podstawę do przygotowania rozgrzewającej domowej herbaty, czy zamawiając go bezpośrednio w kawiarni zamiast zwykłej kawy. Jego rozgrzewające działanie i zdolność wzmacniania odporności czynią tę roślinę idealnym towarzyszem jesiennych i zimowych miesięcy. To przyprawa o wyrazistym pikantnym smaku i silnych właściwościach leczniczych, jest jedną z najstarszych i najbardziej cenionych roślin w medycynie tradycyjnej i kulinariach. Pochodzi z tropikalnych regionów południowo-wschodniej Azji, gdzie od tysiącleci wykorzystywano go jako lek i przyprawę do potraw. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest imbir, jego historii, uprawie, jakie rodzaje istnieją, do czego jest wykorzystywany i jego korzyści zdrowotne.

Charakterystyka i historia imbiru

Imbir (Zingiber officinale) jest bulwiastym korzeniem rośliny o tej samej nazwie, która należy do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Częściami tej rośliny wykorzystywanymi są podziemne kłącza – korzenie. Są one znane z ich specyficznego, pikantnego smaku i charakterystycznego zapachu. Imbir stosuje się zarówno świeży, suszony, jak i mielony, i jest popularny w kuchniach całego świata.

Historia imbiru sięga ponad 3000 lat wstecz, kiedy to używano go w tradycyjnej medycynie indyjskiej i chińskiej jako lek na wiele dolegliwości, od problemów trawiennych po bóle głowy. Starzy Grecy i Rzymianie stopniowo zaczęli sprowadzać go do Europy, gdzie stał się cenną przyprawą. W średniowieczu imbir był na tyle rzadki, że w pewnych regionach używano go jako płatność. W nowoczesnych czasach imbir jest nadal szeroko stosowany w tradycyjnej medycynie, nie tylko w Azji, ale także na całym świecie. Poza działaniami leczniczymi, imbir znalazł stałe miejsce w kulinariach, gdzie jest lubiany za swój smak i zdolność do nadawania potrawom pikantności i świeżości.

Uprawa i geograficzne odmiany imbiru

Imbir rośnie głównie w obszarach tropikalnych i subtropikalnych. Uprawa imbiru wymaga ciepłego i wilgotnego klimatu, gdzie roślina najlepiej rośnie na glebie bogatej w substancje organiczne. Jego zbiór odbywa się około 8 do 10 miesięcy po zasadzeniu. Chociaż imbir pochodzi pierwotnie z południowo-wschodniej Azji, dziś uprawia się go w wielu częściach świata, co prowadzi do różnych odmian i geograficznych wariantów. Różnią się one nie tylko smakiem, ale także zawartością substancji aktywnych:

1) Indyjski imbir: Indie są największym producentem imbiru na świecie. Indyjski imbir ma wyrazisty, ostry smak i jest szeroko stosowany zarówno w kuchni indyjskiej, jak i w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej.

2) Chiński imbir: Chiny są kolejnym dużym producentem imbiru. Imbir z Chin jest nieco łagodniejszy i mniej pikantny niż indyjski, co czyni go odpowiednim do szerszej gamy potraw i herbat.

3) Jamajski imbir: Jamajski imbir ceniony jest za swój łagodny, aromatyczny smak i niską zawartość włókien. Wykorzystuje się go w wielu karaibskich potrawach i ma wyraźnie łagodniejszy smak niż inne odmiany.

4) Nigeryjski imbir: Ta odmiana jest znana ze swojego bardzo ostrego i silnego profilu smakowego. Nigeryjski imbir jest popularny przede wszystkim w mieszankach przypraw, gdzie wyrazisty smak dominuje w pikantnych potrawach. 

5) Tajski imbir (galangal): Choć nie jest imbirem w ścisłym tego słowa znaczeniu, galangal jest blisko spokrewnioną rośliną, która jest szeroko stosowana w kuchni tajskiej. Ma łagodniejszy smak i dodaje potrawom cytrusowy posmak.

Obróbka imbiru

Imbir, ceniony za swoją wszechstronność, jest przetwarzany i wykorzystywany w różnych formach, z których każda ma swoje specyficzne zastosowanie w kuchni lub medycynie. Oto najczęstsze sposoby przetwarzania imbiru:

1. Świeży imbir: Świeże kłącza imbiru są popularne ze względu na swój pikantny i świeży smak. Wykorzystywane są zwłaszcza w kuchni azjatyckiej, gdzie nadają potrawom wyrazisty profil smakowy.

2. Suszony imbir: Ten przetworzony imbir ma intensywniejszy i ostrzejszy smak niż świeży. Stosowany głównie w pieczeniu, mieszankach przypraw oraz gorących napojach.

3. Marynowany imbir: W kuchni japońskiej marynowany imbir (gari) jest ulubionym dodatkiem do sushi, gdzie służy do neutralizacji smaków między poszczególnymi kawałkami.

4. Mielony imbir: Zmielony suszony imbir jest stosowany do słodkich i słonych potraw, w tym wypieków i sosów. Jest popularny w pieczeniu, zwłaszcza do pierników i ciasteczek.

5. Kandyzowany imbir: Imbir gotowany w syropie cukrowym, a następnie suszony jest słodką przekąską, którą można spożywać samej lub dodawać do deserów.

Korzyści zdrowotne imbiru

Imbir jest znany nie tylko ze swojego wyrazistego smaku, ale także z szerokiego zakresu korzyści zdrowotnych:

I. Wsparcie trawienia: Imbir jest często używany do wsparcia trawienia i złagodzenia mdłości. Pomaga stymulować produkcję enzymów trawiennych i przyspiesza trawienie pokarmu, co zmniejsza ryzyko wzdęć i innych problemów trawiennych.¹

II. Przeciwzapalne działanie: Gingerol, bioaktywna substancja zawarta w imbirze, ma silne właściwości przeciwzapalne. Regularne spożywanie imbiru może pomóc złagodzić stany zapalne związane z przewlekłymi chorobami, takimi jak artretyzm.²

III. Łagodzenie mdłości i zawrotów głowy: Jednym z najbardziej znanych efektów imbiru jest jego zdolność do łagodzenia mdłości. Stosuje się go w leczeniu choroby lokomocyjnej, porannych mdłości w ciąży i mdłości pooperacyjnych.³

IV. Wzmacnianie układu odpornościowego: Imbir ma właściwości antyoksydacyjne i antybakteryjne, które pomagają chronić organizm przed infekcjami. Regularne spożywanie imbiru może pomóc wzmocnić odporność i walczyć z przeziębieniami i grypą.⁴

V. Obniżanie poziomu cukru we krwi: Niektóre badania sugerują, że imbir może przyczyniać się do obniżenia poziomu cukru we krwi i poprawy wrażliwości na insulinę, co jest kluczowe dla osób z cukrzycą typu 2.⁵

W kuchni i medycynie naturalnej

Imbir znajduje szerokie zastosowanie nie tylko w kuchni, ale także w medycynie naturalnej. W kuchni jest ceniony za swoją zdolność do przyprawiania potraw od zup po sosy i desery. Stosuje się go zarówno świeżego, suszonego, jak i mielonego i jest popularny w wielu kuchniach świata, zwłaszcza azjatyckiej, indyjskiej i śródziemnomorskiej. W medycynie naturalnej imbir jest często wykorzystywany do leczenia problemów trawiennych, stanów zapalnych i przeziębień. Jego korzeń służy do przygotowywania herbat, wywarów lub jako składnik maści i kremów na łagodzenie bólu mięśni i stawów.

UWAGA: Wypróbuj nasz proszek imbirowy w jakości BIO. Do przygotowania herbaty imbirowej wystarczy wymieszać jedną łyżeczkę (według niektórych raczej pół łyżeczki) mielonego imbiru z 250 ml gorącej wody i pozostawić do zaparzenia na około 5 minut. Jeśli lubisz słodsze herbaty, możesz dodać łyżeczkę miodu, a dla odświeżenia także kilka kropli soku z cytryny. Tę herbatę warto pić kilka razy dziennie, zwłaszcza przy przeziębieniu. Oprócz herbaty można mielony imbir dodać do zup, wywarów lub używać podczas inhalacji w celu oczyszczenia dróg oddechowych.

Wnioski

Imbir jest jednym z najstarszych i najbardziej uniwersalnych przypraw na świecie. Jego zastosowanie sięga od kuchni po medycynę, zapewniając zarówno wyrazisty smak, jak i szeroki zakres korzyści zdrowotnych. Czy to używasz go do gotowania, czy jako część swojego reżimu leczniczego, imbir jest doskonałym dodatkiem do zdrowego stylu życia.

¹Wu, K. L., Rayner, C. K., Chuah, S. K., Changchien, C. S., Lu, S. N., Chiu, Y. C., Chiu, K. W., Lee, C. M. Effects of ginger on gastric emptying and motility in healthy humans. European Journal of Gastroenterology & Hepatology. 2008, 20(5), 436-440. doi: 10.1097/MEG.0b013e3282f47343.

²Jalali, M., Mahmoodi, M., Moosavian, S., Jalali, R., Ferns, G., Mosallanezhad, A., Imanieh, M., Mosallanezhad, Z. The effects of ginger supplementation on markers of inflammatory and oxidative stress: A systematic review and meta-analysis of clinical trials. Phytotherapy Research: PTR. 2020. doi: 10.1002/ptr.6638.

³Vutyavanich, T., Kraisarin, T., Ruangsri, R. Ginger for nausea and vomiting in pregnancy: randomized, double-masked, placebo-controlled trial. Obstetrics & Gynecology. 2001, 97(4), 577-582. doi: 10.1016/S0029-7844(00)01139-3.

⁴Zakaria-Rungkat, F., Prangdimurt, E., Antioxidant and immunoenhancement activities of ginger (Zingiber officinale Roscoe) extracts and compounds in in vitro and in vivo mouse and human systems. Journal of Food Science and Nutrition. 2003, 8, 96-104. doi: 10.3746/JFN.2003.8.1.096.

⁵Mozaffari-Khosravi, H., Talaei, B., Jalali, B., Najarzadeh, A., Mozayan, M. The effect of ginger powder supplementation on insulin resistance and glycemic indices in patients with type 2 diabetes: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Complementary Therapies in Medicine. 2014, 22(1), 9-16. doi: 10.1016/j.ctim.2013.12.017.