Insulinooporność. Jak słodziki wpływają na produkcję insuliny?

Insulina jest hormonem polipeptydowym wydzielanym głównie przez wysepki Langerhansa w trzustce. Dba o regulację poziomu cukru we krwi oraz wraz z glukagonem i innymi hormonami przeprowadza w tkankach procesy anaboliczne i kataboliczne. Wiemy, że jego głównym zadaniem jest usuwanie nadmiaru cukrów z krwiobiegu, ale przyjrzyjmy się dzisiaj, jaką mają odporność na insulinę i sztuczne słodziki. Witamy w dzisiejszym artykule!

Co to jest insulinooporność?

O funkcji insuliny w organizmie została mowa już w pierwszym akapicie, jest to jeden z najbardziej anabolicznych hormonów w organizmie (buduje masę). W momentach, gdy organizm pobiera kalorie (głównie węglowodany i białka są ważne dla insuliny), a następnie przedostają się one do krwiobiegu, organizm reaguje sygnałem dla trzustki: „Trzeba usunąć dużą ilość cukru z krwi!”. Długotrwały wysoki poziom cukru we krwi jest toksyczny dla organizmu. Przewlekle wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do uszkodzenia wielu narządów i tkanek, takich jak mózg, nerki, oczy czy nerwy. Na przykład ostatnie badania wykazały niefortunny związek między podwyższonym poziomem cukru we krwi a ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera. ¹

Trzustka wysyła insulinę, która transportuje energię w postaci cukrów z krwi do komórek. Głównym celem są komórki narządów, mięśnie poprzecznie prążkowane lub mózg. Jednak w momentach, gdy insulina jest wypłukiwana zbyt często i człowiek nie porusza się regularnie, a do tego dokłada się dzisiejsza pora „podjadania”, kiedy stale podjadamy, komórki osiągają stan, w którym ich zapasy energii są pełne i nie potrzebują już więcej węglowodanów. Organizm zaczyna reagować przy coraz większym stężeniu insuliny i chcąc nie chcąc, próbuje „wpychać" do komórek węglowodany. Komórki stają się odporne na insulinę i nie ma innego wyjścia, jak tylko wypełnić nieskończone zapasy komórek tłuszczowych cukrem.

Jest duża różnica pomiędzy komórkami aktywnego sportowca czy osoby pracującej fizycznie, a osobą propagującą siedzący tryb życia, która po pracy siada, a fotel biurowy zastępuje jedynie pozycją poziomą na wygodniejszej kanapie w domu przed domem telewizora. ²  Wiemy już, że insulina reaguje na węglowodany, zazwyczaj mają one słodki smak, ale co ze sztucznymi słodzikami? Często są nieco słodsze od cukru, chociaż w jedzeniu nie ma go dużo. Czy insulina też na nie reaguje?

Co mówią badania?

Opublikowano sporo badań, opracowań i ankiet na temat sztucznych słodzików i insuliny, ja wybrałem kilka.

W pierwszym badaniu porównano wpływ sztucznych substancji słodzących (aspartam, stewia), mnicha i czystej sacharozy na wypłukiwanie insuliny u 30 zdrowych ochotników. Badanie było podwójnie ślepe i wszyscy uczestnicy zostali przebadani na obecność wszystkich substancji bez wyjątku i w odpowiednich odległościach od siebie. W każdym dniu badania uczestnicy otrzymywali standardowe śniadanie, kilka godzin później napój smakowy zawierający badane substancje, a godzinę później obiad. Poziom glukozy we krwi mierzono co 15 minut i co 30 minut po obiedzie. Po spożyciu sacharozy zaobserwowano odpowiedni poziom wymywania insuliny, po spożyciu którejkolwiek z pozostałych substancji słodzących nie zaobserwowano tego efektu. Co ciekawe, przeciwnie, grupa, której podano „bezkaloryczny” słodzik, zareagowała na lunch większym wyrzutem insuliny. Całkowita ilość wypłukanej insuliny pozostała zatem taka sama, jedynie sacharoza z obiadem spowodowała 2-krotny wzrost. ³

W drugim artykule opartym na badaniu porównano wymywanie insuliny z mieszaniny substancji słodzących powszechnie dodawanych do żywności w USA, którymi były: Nevella Canderel®, Green Stevia®, Canderel®, a dwóm innym grupom podano wodę lub czystą glukozę. 35 zdrowych osób o prawidłowym BMI i wieku 19-35 lat podzielono na 5 grup. Wyniki wyraźnie widać na wykresie – podczas gdy glukoza spowodowała rakietowy start insuliny, pozostałe słodziki pozostały na ziemi, a woda i Canderel® nawet obniżyły glikemię. ⁴

Jeśli chodzi o trójcę dobra i zła, mamy badania porównujące wypłukiwanie insuliny u mężczyzn, którzy jedynie popijali, a następnie wypluwali roztwory: aspartamu, sacharyny, sacharozy i wody. Jako piątą substancję badano przeżuwanie i następnie wypluwanie szarlotki. A co z wynikami? W żadnym z badań nie stwierdzono wzrostu poziomu insuliny podczas popijania i wypluwania roztworów, wręcz przeciwnie, miało to miejsce w przypadku szarlotki. U osób tych wystąpił znaczny wzrost poziomu insuliny w osoczu. ⁵

Wniosek

Co to oznacza dla nas? Z dostępnych badań wynika, że ​​sztuczne słodziki nie wpływają na uwalnianie insuliny do krwi, zatem nie mogą powodować insulinooporności. Oczywiście konieczne jest dalsze zajmowanie się tym tematem i dalsze jego studiowanie.

Jednak duży udział w wynikach ma także osoba spożywająca sztuczne słodziki. Niektórzy ludzie są po prostu bardzo wrażliwi na insulinę, a inni nie. Wielkość odpowiedzi insulinowej na dane pokarmy również jest bardzo zróżnicowana, co widać w badaniu z 2013 roku, kiedy to u 10 zdrowych ochotników badano reakcję insulinową na zwykły biały chleb. Wyniki były zaskakujące, odpowiedź insulinowa różniła się średnio o około 50%! To bardzo zauważalna liczba. ⁶

Badania tego typu sugerują, że być może nie chodzi tak bardzo o to, co, ale także o to, kto konsumuje. Zmienność reakcji u ludzi jest różna w wielu przypadkach, a jedynym możliwym sposobem poznania własnej reaktywności jest pomiar własnych wyników pomiaru poziomu glukozy we krwi po każdym posiłku i utworzenie własnego wykresu reakcji na insulinę.

Dziękuję za przeczytanie dzisiejszego artykułu do końca i do zobaczenia w kolejnym!

1. SĘDZIKOWSKA, Aleksandra a Leszek SZABLEWSKI. Insulin and Insulin Resistance in Alzheimer’s Disease. International Journal of Molecular Sciences[online]. 2021, 22(18) [cit. 2023-09-11]. ISSN 1422-0067. Dostupné z: doi:10.3390/ijms22189987
2. BIRD, Stephen R i John A HAWLEY. Aktualizacja dotycząca wpływu aktywności fizycznej na wrażliwość na insulinę u ludzi.  BMJ Open Medycyna sportowa i ruchowa [online]. 2017, 2017-03-01,  2 (1) [cyt. 2023-09-11]. ISSN 2055-7647. Dostupné z: doi:10.1136/bmjsem-2016-000143
3. TEY, SL, NB SALLEH, J HENRY i CG FORDE. Wpływ napojów słodzonych aspartamem, owocami mnicha, stewią i sacharozą na poposiłkową glukozę, insulinę i spożycie energii.  International Journal of Obesity [online]. 2017,  41 (3), 450-457 [cyt. 17.09.2023]. ISSN 0307-0565. Dostupné z: doi:10.1038/ijo.2016.225
4. Imad J., Wehbe T., Jaoude EA. Badanie porównawcze wpływu trzech nieodżywczych słodzików na insulinę i glukozę u zdrowych dorosłych bez cukrzycy. Spostrzeżenia Nutr Metabol. 2017;1(2):73-79.
5. TEFF, Karen L., John DEVINE i Karl ENGELMAN. Słodki smak: wpływ na uwalnianie insuliny w fazie głowowej u mężczyzn.  Fizjologia i zachowanie [online]. 1995,  57 (6), 1089-1095 [cyt. 18.09.2023]. ISSN 00319384. Dostupné z: doi:10.1016/0031-9384(94)00373-D
6. HIRSCH, Sandra i in. Zmienność odpowiedzi glikemicznej i insulinowej na standardowy posiłek u zdrowych osób i pomiędzy nimi. Hosp. [online]. 2013, tom 28, nr 2, s. 541-544. ISSN 1699-5198. https://dx.doi.org/10.3305/nh.2013.28.2.6161.