Kakaowiec właściwy (Theobroma cacao) to drzewo rosnące w tropikalnych rejonach Ameryki Środkowej i Południowej. Drzewa wytwarzają strąki, wewnątrz których znajdują się nasiona zwane ziarnami kakaowca. Kakaowiec zaczyna wytwarzać strąki około trzech lat po wzroście. Theobroma, co w tłumaczeniu z języka greckiego oznacza "jedzenie bogów", jest wyrazem szacunku, jakim rdzenni mieszkańcy Ameryki darzyli kakao. W tych regionach kakao było używane jako pożywienie, lekarstwo, a nawet środek płatniczy już ponad 3000 lat temu. Kakao pełniło rolę świętego napoju.
Kakao jest wysoko odżywczym produktem spożywczym, który zawiera ponad 300 chemicznie zidentyfikowanych substancji. Oprócz wysokiej zawartości minerałów, takich jak żelazo, magnez, cynk, miedź, wapń, mangan i potas, dwie łyżki kakao zawierają 7 g białka, 6 g tłuszczu, 8 g błonnika i 0 g cukru. W kakao znajdują się przede wszystkim witaminy B1 i B2.
Najbardziej znane jest kakao jako jedna z surowców do produkcji czekolady. Jednak dzisiejsze czekolady przeszły długą drogę przetwarzania i znacznie różnią się od pierwotnej postaci kakao. To dość szkoda, ponieważ samo organiczne kakao jest jednym z najlepszych dostępnych dzisiaj opcji ze względu na jego wartości odżywcze. Nie tylko jeśli chodzi o smak, ale przede wszystkim jego korzyści dla zdrowia są już bardzo dobrze poznane. Przede wszystkim spożycie kakao wspiera nasz układ sercowo-naczyniowy.1 To głównie dzięki wysokiej zawartości polifenoli i flawanolu. Polifenole to związki roślinne o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, co oznacza, że pomagają zapobiegać uszkodzeniom naszych komórek. Kakao jest rzeczywiście jednym z najlepszych źródeł polifenoli o wyższej aktywności antyoksydacyjnej niż np. zielona herbata, borówki czy czerwone wino.
Kakao surowe
W przypadku surowego kakao całkowicie pomija się proces prażenia, a przez cały proces przetwarzania ziarna (fermentacja, suszenie) temperatura jest kontrolowana i utrzymywana poniżej 43°C (temperatura określająca jakość surową). "Surowy" to produkt spożywczy, który nie przekracza temperatury w zakresie 42-45°C. W przypadku kakao surowej jakości temperatura podczas fermentacji i suszenia jest kontrolowana i utrzymywana poniżej 43°C.
Przewlekły stan zapalny w organizmie jest obecnie podstawą każdej choroby. Kiedy organizm jest długotrwale narażony na stan zapalny, zaczynają się rozwijać różne schorzenia. Badania wykazały, że polifenole i flawonole zawarte w kakao mogą zmniejszać markery zapalne i wspomagać wzrost korzystnych bakterii jelitowych.2
Kakao dla dobrego samopoczucia
Miłośnicy czekolady na pewno to znają. Szczególnie jeśli chodzi o czekoladę o wysokiej zawartości kakao. Kakao zawiera związki takie jak tyrozyna, fenyloetyloamina, anandamid i teobromina. Tyrozyna jest prekursorem dopaminy, substancji chemicznej w mózgu odpowiedzialnej za uczucia "nagrody i motywacji". Fenyloetyloamina to substancja związana z nadnerczami, która uwalnia się w chwilach zakochania. Anandamid to naturalna cząsteczka chemiczna, która pomaga wspierać stan błogości.
Czy wiedzieliście, że...?
- Kakao zawiera więcej wapnia niż krowie mleko.
- Jest bogate w żelazo, magnez i antyoksydanty.
- Kakao uważane jest za silne afrodyzjakum.
- Drzewa kakaowca żyją nawet do 200 lat.
- Strąk kakaowy zawiera około 40-50 ziaren kakaowca.
Masło kakaowe
Masło kakaowe to najtłustsza część całej strąki. W procesie produkcji ziarna kakaowca są tłoczone na zimno, aby wydobyć z nich olej. Efektem jest masło kakaowe o żółtym kolorze i charakterystycznym zapachu czekolady. W temperaturze pokojowej olej ten staje się stały, podobnie jak olej kokosowy. Jest wykorzystywany do produkcji czekolady i zawiera 14% tłuszczu ogółem, a także kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Każda łyżka stołowa masła kakaowego zawiera między innymi 27,1 mg fitosteroli, czyli związków roślinnych, które, jak wykazano, obniżają poziom szkodliwego cholesterolu LDL. Masło kakaowe jest składnikiem efektywnym w kremach do ciała lub balsamach do ust.
Masło kakaowe można kupić w postaci całego bloku lub mniejszych kawałków, które są łatwiejsze do użycia. Łatwo jest go wykorzystać do domowej produkcji czekolady, deserów, koktajli, lodów lub do przygotowania naleśników. Poza kuchnią można je również użyć jako balsam do ciała lub do produkcji domowych kosmetyków. Masło kakaowe jest stabilne, dlatego ma długi okres ważności.
Ziarna kakaowca
Wydaje się, że wiele osób boryka się z różnymi problemami trawiennymi. Często wynika to z niewłaściwej diety, w której brakuje wystarczającej ilości błonnika. Dzięki zawartości błonnika ziarna kakaowca mają korzystny wpływ na układ trawienny. Błonnik pomaga w szybszym przemieszczaniu pokarmu przez układ trawienny. Ponadto, ziarna kakaowca mają zdolność stymulowania enzymów trawiennych. Jeśli zmagasz się z problemami trawiennymi, ziarna kakaowca są dla Ciebie właściwym wyborem.
Kruszone ziarna kakowe
Kruszone ziarna kakaowe to małe kawałki zmielonych ziaren kakaowca. Ziarna kakaowca są najpierw poddawane fermentacji, a następnie suszone. Mają gorzkawy smak i są bogate w składniki odżywcze i związki roślinne.
Korzyści zdrowotne związane z spożywaniem kakao
- Wspiera układ sercowo-naczyniowy
- Pomaga w regulacji poziomu cukru we krwi
- Ma właściwości przeciwzapalne
- Obniża ciśnienie krwi i poprawia krążenie krwi3
- Wspiera zdrowie mózgu
- Utrzymuje poziom cholesterolu
- Wspiera układ trawienny
- Wspiera zdrową skórę
Kakao jest również jednym z niewielu źródeł teobrominy - alkaloidowej substancji i naturalnego stymulanta. Badania wykazują, że teobromina ma wiele korzyści dla mózgu, w tym poprawę funkcji poznawczych, lepsze skupienie uwagi oraz działanie neuroprotekcyjne.
Veronika Halusková
1. Cocoa and Human Health: From Head to Foot--A Review,
The anti-inflammatory properties of cocoa flavanols, Carlo Selmi,
Effect of cocoa on blood pressure,