Przez długi czas uważano, że wszystkie tłuszcze nasycone są szkodliwe. Trójglicerydy to rodzaj tłuszczu, który powstaje z kalorii, których organizm nie wykorzystuje od razu i przechowuje w komórkach tłuszczowych. Nie dotyczy to jednak oleju MCT. To wyjątek wśród tłuszczów, potwierdzający regułę.
Co to jest olej MCT?
MCT (z angielskiego medium chain triglycerides) to nasycone kwasy tłuszczowe o średniej długości łańcucha. Jest to forma nasyconych kwasów tłuszczowych (czasami nazywana MCFA). Nazwę MCT nadano tym tłuszczom ze względu na długość ich budowy chemicznej. Większość spożywanych przez nas tłuszczów składa się z tak zwanych długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (LCT) – atomów węgla, tlenu i wodoru przyłączonych do długiego łańcucha węglowego.
Długołańcuchowe tłuszcze są obszerne i wymagają czasu, aby rozłożyć się w organizmie, aby wspierać aktywność. Średniołańcuchowe trójglicerydy – MCT – to tłuszcze nasycone, które ze względu na krótszy łańcuch atomów węgla są trawione znacznie szybciej, a tym samym stanowią szybsze źródło energii.
Olej MCT trafia bezpośrednio do wątroby, gdzie jest szybko trawiony i wchłaniany, czyli przekształcany w ketony, które organizm może wykorzystać zamiast węglowodanów jako paliwa. Głównie z tego powodu olej MCT jest doskonałym pomocnikiem podczas postu przerywanego.
Cząsteczki MCT są mniejsze, dzięki czemu mogą łatwiej przenikać przez błonę komórkową i nie wymagają użycia specjalnych enzymów, aby nasz organizm je wykorzystał. Najprościej mówiąc, tłuszcze MCT są korzystniejszą dla organizmu odmianą tłuszczów, ponieważ tłuszcze te są łatwo trawione i wysyłane bezpośrednio do wątroby, gdzie mają działanie termogeniczne i zdolność pozytywnego wpływania na nasz metabolizm. Jest to jeden z powodów, dla których olej MCT jest efektywnie spalany i działa jak nasze paliwo, zamiast magazynować go w tkance tłuszczowej. Ogólnie rzecz biorąc, im krótszy łańcuch, tym szybciej organizm może przekształcić kwasy tłuszczowe w energię w postaci ketonów. Ketony są tym, co organizm wytwarza, gdy zamiast glukozy wykorzystuje tłuszcz jako źródło energii.
Do czego służy MCT i gdzie możemy go znaleźć?
Niezależnie od rodzaju tłuszczu MCT, wszystkie są korzystne dla zdrowia, szczególnie dla osób, które mają problemy z trawieniem innych form tłuszczu, w tym z innymi zaburzeniami trawienia lub zespołem nieszczelnego jelita, chorobą Crohna, chorobą pęcherzyka żółciowego czy przewlekłymi infekcjami. Olej MCT jest naturalną częścią np. orzechów kokosowych, choć jak wyjaśnimy później, proporcje poszczególnych kwasów są w innych proporcjach.
Z czego składa się olej MCT?
- Kwas kapronowy – średniołańcuchowy kwas tłuszczowy, który występuje w niskim stężeniu w większości olejów MCT i często jest z nich celowo przetwarzany. Jego smak nie jest szczególnie przyjemny, ale dobrze sprawdza się jako źródło energii.
- Kwas kaprylowy – prawdopodobnie najważniejszy średniołańcuchowy kwas tłuszczowy, który w niewielkich stężeniach występuje np. w oleju kokosowym. Szybko zamienia się w energię użytkową, a dodatkowo dzięki właściwościom antybakteryjnym i antyoksydacyjnym wspiera układ odpornościowy.
- Kwas kaprynowy – kolejny rzadki kwas MCT występujący w oleju kokosowym. Jest to inny rodzaj tłuszczu, który pomaga unikać długiego przetwarzania przez wątrobę, dzięki czemu szybciej służy jako źródło energii.
- Kwas laurynowy – kwas tłuszczowy, który musi przejść przez wątrobę, aby zostać przetworzony na energię i ma właściwości antybakteryjne.
Co wyróżnia olej MCT?
1.) Przyczynia się do zdrowia serca
Tłuszcze MCT mogą zapobiegać rozwojowi zespołu metabolicznego – zespołu kilku powikłań, do których należy otyłość, nadciśnienie czy wysoki poziom cholesterolu. Włączając olej MCT do swojej diety, możesz znacznie zmniejszyć to ryzyko, ponieważ tłuszcze MCT nie magazynują tłuszczu dzięki ich szybkiemu przetwarzaniu.
2.) Ma właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne
Te kwasy tłuszczowe mają naturalne właściwości przeciwdrobnoustrojowe i mogą pomóc zrównoważyć bakterie w jelitach. Tłuszcze MCT mogą niszczyć bakterie Streptococcus, które powodują zapalenia paciorkowcowe, zapalenie płuc i zapalenie zatok, a także szczepy Staphylococcus, które powodują zatrucia pokarmowe lub Neisseria, bakterie powodujące zapalenie opon mózgowych i inne choroby zapalne. Niektóre inne szczepy, które powodują wirusy żołądkowe lub Candida. Kolejną wielką zaletą oleju MCT jest to, że jest w stanie zredukować liczbę złych bakterii bez szkody dla dobrych bakterii.
3.) Wspomaga trawienie i wchłanianie składników odżywczych
Zarówno olej MCT, jak i olej kokosowy korzystnie wpływają na równowagę flory bakteryjnej jelit w mikrobiomie, co z kolei korzystnie wpływa na problemy trawienne, wydatek energetyczny oraz zdolność wchłaniania witamin i minerałów z diety. Tłuszcze MCT są doskonałym rozwiązaniem w przypadku chorób biegunkowych, powtarzających się bólów brzucha, zatruć pokarmowych itp. Ponadto pomagają przywrócić wyściółkę jelit i dlatego są doskonałe w przypadku zespołu nieszczelnego jelita. Dodatkowo, włączając do diety olej MCT, możesz efektywnie wykorzystać witaminy, które są bezpośrednio rozpuszczalne w tłuszczach, takie jak beta-karoten.
4.) Korzystnie wpływa na funkcjonowanie mózgu
Wysokiej jakości olej MCT zamienia się w ketony w zaledwie kilka minut, dostarczając mózgowi niemal natychmiastowego źródła energii. Według badań nawet wykazano, że olej MCT wspomaga leczenie chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. 1, 2
5.) Natychmiastowe źródło energii
MCT (Medium Chain Triglycerides) to specjalny rodzaj tłuszczu, który wymaga minimalnej aktywności wątroby, aby przekształcić się bezpośrednio w paliwo w postaci ketonów. Ketony są jednym z dwóch głównych źródeł paliwa dla mózgu, a także ważnym źródłem energii ATP dla organizmu. Energia ATP umożliwia ruch każdego mięśnia w ciele. Liczba atomów węgla w triglicerydach określa, w jaki sposób organizm przetwarza je na energię. Ogólnie rzecz biorąc, im dłuższy łańcuch, tym trudniej jest organizmowi przetworzyć go w ATP – walutę energetyczną komórek w naszym ciele. Ponieważ MCT są krótsze, są idealnym źródłem energii do wykorzystania tłuszczu do wytwarzania energii.
Olej MCT kontra tłuszcz kokosowy
Chociaż orzechy kokosowe zawierają olej MCT, ich profil odżywczy jest nieco inny. Olej MCT jest w końcu bardziej skoncentrowaną formą, ponieważ zawiera również bardziej skoncentrowane formy poszczególnych kwasów tłuszczowych. Olej MCT jest doskonałą propozycją dla osób stosujących dietę ketogeniczną, która opiera się na wyższym spożyciu tłuszczów i niskiej zawartości węglowodanów, gdzie organizm wykorzystuje ketony jako podstawowe źródło energii zamiast glukozy. Do wyboru masz klasyczny olej MCT lub wariant oleju MCT w proszku.
RADA: Jak stosować olej MCT? Idealnie komponuje się w połączeniu z kawą. Ta kombinacja jest znana jako kawa kuloodporna, której dokładne przygotowanie można znaleźć tutaj.
Na koniec
Olej MCT jest jednym z najszybszych źródeł czystego paliwa dla ciała i mózgu. Te szybko wchłaniające się tłuszcze są, dosłownie, jednym z najlepszych sposobów na zwiększenie wydolności, funkcji umysłowych i służą jako doskonała pomoc podczas diety redukcyjnej lub postu przerywanego.
Veronika Halusková
- Role of Medium Chain Triglycerides (Axona®) in the Treatment of Mild to Moderate Alzheimer's Disease, Alok Sharma, Marc Bemis, Alicia R Desilets
- A new way to produce hyperketonemia: use of ketone ester in a case of Alzheimer’s, Mary T. Newport, Theodore B. VanItallie, Yoshihiro Kashiwaya,Michael, Todd King and Richard L. Veech.